Ainaro, 02 Jullu 2025 – Conselho de Imprensa de Timor-Leste (CITL) atribui tan Karteira Profesional ba Jornalista na’in 8 ne’ebé remata ona sira nia estájiu Profesional, iha salaun veteranu, Munisípiu Ainaro.
Aleinde ne’e, CITL mós atribui karteira estájiu profesionál ba jornalista estajiáriu na’in haat husi meiu komunikasaun sosiál Online Lian Orluli.
Jornalista na’in 8 ne’ebé simu karteira profesionál mak hanesan Luis Casmeiro Lopes (Timor Post), Luçiana Reis da Cruz (RTTL, EP), Elizita da Costa (Lian Orluli), Clementina Fátima da Costa Araújo (Lian Orluli), Celita dos Santos Xavier (Lian Orluli), Sara Maria Fátima (Lian Orluli), Petronila da Costa (Lian Orluli).
Jornalista estajiáriu na’in haat ne’ebé simu karteira estájiu profesionál maka hanesan Luis Casmeiro Lopes (Timor Post), Luçiana Reis da Cruz (RTTL, EP), Elizita da Costa (Lian Orluli), Clementina Fátima da Costa Araújo (Lian Orluli), Celita dos Santos Xavier (Lian Orluli), Sara Maria Fátima (Lian Orluli), Petronila da Costa (Lian Orluli).
Haktuir lei komunikasaun sosiál artigu 13 kona-ba hala’o knar iha alinia primeiru dehan kondisaun atu hala’o profisaun jornalista nian mak abilitasaun ho nia títlu rasik, hanaran Karteira Profesionál ne’ebé Conselho de Imprensa mak Atribui.
Iha artigu 14 kona-ba Asesu ba Profisaun haktuir asesu ba profisaun jornalista nian hahú hosi estájiu obrigatóriu ida, no remata ho aproveitamentu, ho durasaun fulan sanulu resin ualu, fulan sanulu resin rua no fulan neen, ba ema ne’ebé iha ensinu sekundáriu, iha lisensiatura iha área ne’ebé de’it no iha lisensiatura iha área komunikasaun sosiál nian.
Diskursu Prezidente Conselho de Imprensa
Sente urgulhu no haksolok tebes mai iha fatin ida ne’e hodi hato’o lifuan ida-rua ba ita-boot sira. La’ós de’it iha okaziaun espesiál atribuisaun karteira professional ida ne’e maibé mós iha ha’u-nia kapasidade nu’udar Prezidente Konsellu Imprensa foun ne’ebé foin hetan pose husi Parlamentu Nasionál semana kotuk.
Ha'u sente onradu tebes atu asume responsabilidade ida-ne'e no atu serbí iha tempu ida ne'ebé jornalizmu hala'o papél krítiku ida hodi forma ita-nia demokrasia liuhusi diseminasaun informasaun ba ita-nia sidadaun sira.
Conselho de Imprensa eziste atu salvaguarda integridade jornalízmu iha ita-nia rain. Conselho de Imprensa serbi hanesan guardiaun ida ne’ebé vijilante tebes hodi proteje liberdade imprensa, enkuantu mós promove jornalizmu étiku no responsável. Conselho de Imprensa nia misaun maka atu asegura katak mídia funsiona ho independente, justu, no ho profisionalizmu, enkuantu responsabiliza nafatin ba públiku ne'ebé mídia sira serbi.
Senhoras, Senhores sira,
Ohin, ita halibur hamutuk atu atribui karteira profisional ba jornalista jerasaun foun ne’ebé kompleta ona sira-nia formasaun ho susesu. Ida-ne'e la'ós de'it formalidade ida maibé rekoñesimentu ida ba ita-boot sira-nia prontidaun atu tane aas valór sira no padraun sira jornalízmu nian. Ita-boot sira ohin loron hetan akreditasaun la'ós de'it iha abilidade maibé iha mós responsabilidade. Dala ida tan “Responsabilidade”.
Ha’u hakarak aproveita oportunidade ida-ne’e hodi afirma katak ita-nia Konstituisaun RDTL artigu 40 no 41 no ita-nia Lei Komunikasaun Sosiál proteje no garante Liberdade Opiniaun (espresaun) no Liberdade imprensa. Ha’u enkoraja alin sira hotu iha ne’e atu (badinas) lee ita-nia konstituisaun no Lei Komunikasaun Sosiál atu nune’e ita hotu bele kompriende didi’ak knaar mídia nian liu-liu ba jornalista foun sira ne’e, nu’udar jornalista ita-boot sira iha direitu tomak hala’o imi-nia knaar la hó ta’uk, la hó intimidasaun, no la hó sensura.
Maibé liberdade ida ne'e tenke mai mós ho devér (Kumpri Kódigu Étika).
Hein atu imi hotu sei serbi ho integridade, kaer metin kódigu étika jornalista nian, no hala'o serbisu ho padraun profisionalizmu ne'ebé aas liu. Ita-nia sosiedade depende ba jornalista sira ne’ebé la’ós de’it aten-barani, maibé mós justu, balansu, no nakonu ho lia-loos.
Senhoras, Senhores sira, espesialmente ba alin jornalista sira,
Husik akreditasaun ida-ne'e sai símbolu ida konfiansa nian, konfiansa ne'ebé ita-boot sira sei lori ba oin iha ita-boot sira-nia knaar jornalistika nian.
Lori Conselho de Imprensa nia naran hato’o parabéns ho laran tomak ba imi ida-idak. Bem-vindo mai profisaun murak ida ne’e. Ami fiar iha imi hotu nia potensialidade.
Ikusliu, Konsellu Imprensa entrega jornalista Ainaro oan sira ba komunidade no autoridade tomak atu sira sai imi-nia matan, tilun no ibun iha sosiedade nia let ho esperansa boot ba povu Ainaro, sosiedade sivil no autoridade Munispiu Ainaro tomak atu koopera kria ambiente ne’ebé saudavel ba jornalista sira atu sira bele hala’o sira-nia knaar liuliu asesu ba fontes informasaun sira ho livre sein iha impedimentu no intimidasaun ruma.
Lia menon ba jornalista foun sira:
Tau iha imi hotu nia hanoin katak wainhira imi hahú hala’o misaun vital ida ne’e, imi sei la mesak tanba ami sei hamutuk ho imi hotu hodi tau matan, proteje no eduka imi atu sai jornalista ne’ebé profesional liutan iha loron oinmai. Obrigado barak, no dala ida tan PARABÉNS . . .