Atividade

Pozisaun Conselho de Imprensa Iha ámbitu Komemorasaun Loron Mundiál Liberdade Imprensa, 3 Maiu 2024

Maluk sira, loron mundiá liberdade imprensa proklama ofisialmente husi Conselho Jerál Organizasaun Nasoins Unidas ka ONU iha tinan 1993 baseia ba rekomendasaun hosi enkontru jeral UNESCO nian iha tinan 1991, nudar resposta ida ba deklarasaun WINDHOEK ne’ebé organiza hosi grupu jornalista iha Afrika iha tinan 1991.

Loron importante ne’e nu’udar instrumentu ba prinsipiu basiku liberdade imprensa liga ho pluralismu no independensia mídia. Komemorasaun ne’e hanesan mos resposta ba importansia ba asegura liberdade imprensa iha mundu inklui ihaTimor-Leste.

Iha tinan ida ne’e Conselho Imprensa foti pasu konkretu liu tan hodi hatan ba Tema mundial Loron Liberdade Imprensa maka “Jornalismu Hasoru Krize Ambiental” ne’ebe sei sai foku diskusaun principal iha Konferensia Internasional Forum Dialogu Dili ba dala 6 ne’ebé sei hala’o iha 10 de maiu 2024.

Iha Timor-Leste aktualmente liberdade imprensa no liberdade espresaun la’o diak ne’ebé haforsa ho relatóriu ne’ebé publika hosi Reportagen sem Fronteira  (RSF) iha tinan 2023 ne’ebé rekoñese Timor-Leste tama iha kategoria Liberdade diak okupa númeru 10 hosi nasaun 180 sira seluk. Maske nune Timor-Leste labele urgullu deit ho numeru ne’e maibe presija hadia parte fraku hirak ne’ebé sei existe hela. Tanba ne’e jornalista, mídia, Asosiasaun Jornalista, conselho imprensa no estadu Timor-Leste ninia responsabilidade atu hadia parte fraku hirak ne’e.

To'o oras ne’e jornalista ne’ebé rejistado no hetan ona karteira profesionál husi Conselho de Imprensa de Timor-Leste hahu iha tinan 2017 to’o 2023 hamutuk ema 405, ne’ebé ativu 322 kompostu hosi jornalista mane 209 no feto133. Enkuantu numeru ne’ebé pendente hamutuk ema 83. Husi sorin seluk mídia ne’ebé rejistu ona iha Conselho de Imprensa hamutuk 48.

Conselho de Imprensa de Timor-Letes estabelese baseia ba Lei Komunikasaun Sosiál, Nú:5/2014 liu hosi Dekretu-Lei Nú:25/2015  bolu atensaun ba publiku, ukun nain sira, jornalista inklui responsavel orgaun no meius komunikasaun sosiál atu hamutuk asegura nafatin liberdade imprensa no liberdade espresaun iha Timor-Leste ne’ebé konsagra ona iha konstituisaun RDTL artigu 40 no 41.

Liga ho komemorasaun loron mundiál liberdade imprensa ne’e ami husu:

  1. Apela ba ukun nain iha fatin ne’ebé deit atu kria kondisoens ba haburas liberdade imprensa no liberdade espresaun nu’udar dalan importante ba haburas demokrasia ne’ebé dignu
  2. Publiku no ukun nain sira atu respeita profisaun jornalizmu no mídia iha Timor-Leste ne’ebé asume papel importante nudar pilar importante ida ba Demokrasia iha Timor-Leste.
  3. Apela ba jornalista no equipa servisu redaksaun mídia atu kontinua mantein profisionalismu, hakruk ba kódigu étika jornalista hodi dignifica profisaun jornalismu.
  4. Enkoraja maluk jornalista no media matein independensia no impartsialidade atu públiku labele lakon sira nia direitu atu asesu ba informasaun ne’ebé iha kualidade nu’dar direitu fundamental ne’ebé konsagra ona iha konstituisaun RDTL.
  5. Ba responsavel orgaun no meius komunikasaun sosiál atu kria kondisaun servisu ne’ebé adekuada ba jornalista sira hodi ezerse sira nia servisu nomos asegura servisu redaksaun ne’ebé independente sem intervensaun poder politiku no poder ekonomiku.
  6. Ami husu Sekretariu Estadu Komunikasaun Sosiál no Sekretariu Estadu Formasaun Profesionál no Empregu atu kria politika hodi konsidera salariu mínimu ne’ebé dignu ba jornalista sira
  7. Husu mos ba Sekretariu Estadu Komunikasaun Sosiál, fo prioridades ba eleva kapasidade rekursu umanu iha sektor komunikasaun sosiál inklui kria lei ka lejislasaun hirak ne’ebé bele asegura nafatin liberdade imprensa no liberdade espresaun iha Timor-Leste.
  8. Ikus ami apela ba publiku no responsavel instituisaun estadu wainhira iha kasu ne’ebé liga ho produtu jornalístika bele opta alternativa atu rejolve ho dalan mediasaun tuir lei komunikasaun sosiál antes lori ba tribunal nu’udar meiu atu haburas liberdade imprensa.

Conselho de Imprensa kongratula órgaun no meiu komunikasaun sosiál sira hotu, jornalista, editor, kordenadór kobertura, xefe redasaun, diretór mídia, inklui entidade tomak ne’ebé durante ne’e apoia maka’as ba mellora liberdade imprensa iha Timor-Leste. CI